تاریخ - ترکمن نیوز: قوم ترکمن یکی از کهن‌ترین اقوام ایران و باستانی‌ترین نژاد‌ها و اقوامی است که در جهان با تاریخ و تمدنی دیرین تشکیل شده است.
ترکمن‌ها دارای تاریخ مستند چند هزار ساله هستند که در سنگ‌نوشته‌ها و کتیبه‌های بجا مانده ینی‌سئی (550 میلادی)، اورخون (732 - 735 میلادی) و سنگ‌نوشته مزار امپراطوران گوک ترک‌ها (ترکان آسمانی) تاریخ سرزمین اصلی این قوم بزرگ ترکمن‌ها بین سیحون و جیحون معرفی می‌شود.
ترکمن‌ها دارای خصائلی بسیار برجسته چون بردباری در مقابل سختی‌ها، پایبندی استوار به حفظ زبان، آداب و سنن و دیگر مقدسات ملی خود، فارغ‌از هر‌گونه تعصبات خشک به ادیان و آئین‌های گوناگون هستند.
احترام خاص به حقوق و شخصیت زنان در طول تاریخ زبان‌زد جهان‌گردان و سفرنامه‌نویسان بیگانه بوده که روزهای بسیاری را در میان ترکمن‌ها گذرانده و حتی در جنگ‌های مختلف تاریخی وقایع را عینا نگارش کرده‌اند. برخی از سفرنامه‌نویسان: آرمینیوس وامبری، بلوک ویل، محمد امین افندی، میرزا عبدالرئوف، مک گاهان و ... می‌توان اشاره کرد.
در پهنه تاریخ تورکمن‌ها مانند اقوام مختلف حوادث فراوانی را گذرانده و زمانی در عظمت و شکوه زیسته‌اند و زمانی در قهقرا، حتی شاهد آن هستیم که برخی از اقوام و ملل از صحنه روزگار محو گشته‌اند. ملت ترکمن از نادر اقوام باستانیست که با همه افت و خیزهایی که از سرگذرانده و حوادث بزرگ و پیچیده در شرایط ژئوپولیتیک و اتنوگرافی اما تا به امروز زنده مانده و خواهد ماند.
باستان‌شناسان در تحقیقات و کاوش‌هایی که در تحقیقات آنتروپولوژیک (انسان‌شناسی) و اتنو‌گرافیک (قوم‌نگاری) و بازنگری دیگر اسناد تاریخی، گواهی می‌دهند که نیاکان ترکمن‌ها "بین چهار تا پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح" دوران شکوفائی آفریدند به نام تمدن (أنـو) که در اوج قدرت و استقلال بر جهان فرمانروایی کردند.
در اوایل قرن چهارم قبل از میلاد بتدریج به قهقرا می‌رود. اما در هزاره دوم پیش از میلاد با ایجاد تمدن (مارقوش) دوباره به دوران شکوفایی مادی و معنوی خود می‌رسد.
سپس دوران نزول دیگری را شاهدیم که تا برپایی دولت پارت (اشکانی) بجای دولت سلوکی از اواسط سده سوم پیش از میلاد تا اواسط سده سوم پس از میلاد، شکوه و عظمت گذشته خود را باز می‌یابد.
با آمدن حکومت ویرانگر ساسانی‌ها ملت ترکمن یک دوره‌ای را در قهقرا می‌گذراند. اما با تسلط اسلام بر تمامی تورکستان (آسیای میانه) ملت ترکمن به همراه دیگر ملل ترک دوباره بپاخاسته با ایجاد دولت‌ها و امپراتوری‌های بزرگ جهانی چون غزنوی و سلجوقی و عثمانی رهبری دنیای اسلام را بدست می‌گیرند.
با هجوم چنگیزخان مغول در اوایل قرن سیزده میلادی افت و پریشانی دیگری گریبانگیر نیاکانمان شد. بر اثر کوچ‌های بزرگی که از دوره گسترش دولت بزرگ سلجوقی آغاز شده بود، با حمله چنگیزخان به اوج خود رسید، شهرها ویران و تورکستان تقریبا از سکنه خالی گشت.
اما از دوره تیموریان بار دیگر که در حقیقت یک دولت ازبک- ترکمن بود، بتدریج ملتمان بخود آمده به ترمیم خرابی‌ها و ضایعات مادی و معنوی خود پرداخت.
در قرن شانزدهم میلادی تغییر و تحولات خاصی در میان ترکمن‌ها شروع شد و شاعران و متفکران بزرگی چون (مختومقلی فراغی) ظهور یافته و عظمت ملت تورکمن به اوج خود رسید.
ترکمن‌ها به دلیل اعتقادات راسخ و ایمان قوی خود نقش به‌سزایی در پیشرفت اسلام داشتند. دانشمندان و اندیشمندان بزرگی در میان ترکمن‌ها ظهور کرده‌اند که همواره مورد توجه ملل اسلامی بوده و هستند.
یاشار نیازی
***
در بخش‌های بعدی به معرفی دانشمندان, شاعران, اندیشمندان بزرگ قوم تورکمن خواهیم پرداخت تا نقش این بزرگان در رشد و تعالی ترکستان و بخصوص تاریخ و ادبیات ترکمن آشنا شویم.
توضیحات:
نوشتار کلمه ترک و تورک از لحاظ معنی تفاوتی ندارد.
در لهجه ترکی و ترکمنی : تورک - تورکمن
در لهجه و نوشتار فارسی اکثرا: ترک - ترکمن
نوشتن کلمه جمع تراکمه در ادبیات نوشتاری اشتباه است.
کاربرد کلمه جمع به صورت ترکمن‌ها یا ترکمنان صحیح می‌باشد.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی‌یابند.
نظرات منتشر شده مخاطبین به منزله تایید یا رد آن توسط تورکمن‌نیوز نیست و تنها در جهت رعایت حقوق نظر دهندگان انتشار می‌یابد.