تورکمن نیوز- گروه اقتصادی: يكي از بحث‌هايي كه مكررا توسط مديران استاني مطرح گرديده موضوع پايانه غله مي‌باشد.
درعين حال درسفر اخير رئيس جمهور يكي ازموضوعاتي كه مورد توجه قرار گرفت بحث پتروشيمي استان گلستان با 94 هزار سهامدار بود كه دردوره هاي قبلي بدون مطالعات كارشناسي طراحي و اجرا شد. مديران كنوني پتروشيمي كه قاعدتا خود بايد پاسخگو باشند سعي كردند موضوع را به زمين ديگران(منجمله دولت) بيندازند.پروژه فوق هم اكنون با مشكل اصلي نوع محصولات طراحي شده ،توجيه اقتصادي و... مواجه است كه ميتواند چالشهاي جدي اجتماعي ايجاد كند.
بنظر ميرسد روند طراحي شده دربحث پايانه غله نيز روندي مشابه پتروشيمي گلستان را طي مي كند.براي تبيين روند طي شده در بحث پايانه غله ضروري است موضوع ازنظر طراحي مهندسي صنايع مورد بررسي قرارگيرد لذا سئوالات زير مطرح ميگردد:
1-سابقه طراحي پايانه غله درايران چيست؟
2-آيا مطالعات امكان سنجي feseabily study) )پروژه انجام شده است؟
3-آيا پروژه مطالعات مكان يابي (plant location) دارد؟
4- آيا پروژه مطالعات زيست محيطي دارد؟
5- آيا پروژه مطالعات و پيوست امنيتي دارد؟
سابقه طراحي پايانه غله درايران
درايران يك مورد پايانه غله درسال 89 با مشاركت دولت ايران و كنيا دربندرامام خميني طراحي گرديد كه هدف آن تبديل ايران به هاب ترانزيت غله درمنطقه خليج فارس بود.ارزش سرمايه گذاري طرح سه هزارميليارد ريال و مقرربود طي دوسال به بهره برداري برسد كه درطي سه سال فقط 10درصد پيشرفت فيزيكي داشته و طبق گزارش خبرگزاري مهر مورخه 5اسفند 1392 ساخت پايانه مزبور بنابدلايل مختلف منجمله مكان يابي نامناسب و..متوقف شده است. درواقع پروژه پايانه غله تجربه شكست را درپيشينه خود دارد.
مطالعات امكان سنجي پروژه پايانه غله
انجام هرپروژه كلان نيازمند مطالعات دقيق و تفصيلي است كه آغاز آن با پيش مطالعات امكان سنجي(pre feseabily study) است. درصورت توجيه اوليه طرح نسبت به مطالعات تفضيلي (feseabily study) اقدام ميگردد. قاعدتا اجراي پايانه غله بايد از اين چهارچوب علمي تبعيت نمايد ولي بررسي گزارشهاي استاني ارائه شده به مطبوعات كشوري و استاني هيچ علائمي از تهيه گزارش امكان سنجي بدست نمي دهد. بنظر ميرسد پروژه فوق فاقد مطالعات امكان سنجي است.
مطالعات مكان يابي پروژه
بعد از تاييد پروژه از نظر امكان سنجي مرحله بعدي مكان يابي طرح (plant location)است كه از مدلهاي رياضي مثل براون جيبسون استفاده ميگردد كه در آن چندين نقطه محتمل براي پروژه انتخاب و با توجه به معيارهاي گوناگون بين گزينه ها ،انتخاب بهينه صورت مي گيرد.
بررسي سوابق گزارشات منتشره دراستان نشان ميدهد كه هيچگونه گزارش تحقيقاتي دال بر مطالعات مكان يابي پروژه پايانه غله صورت نگرفته است به عنوان مثال چند نقطه مكاني مثل شهرك هزار هكتاري اترك،ايستگاه قطار اينچه برون و... مورد مقايسه ازجنبه هاي اقتصادي ،اجتماعي ،امنيتي قرارگرفته و مقايسه و انتخاب صورت گرفته باشد. كه چنين چيزي رخ نداده است.
مطالعات زيست محيطي پروژه:
استان گلستان يكي از استانهاي حساس زيست محيطي است كه بخاطر تالابها،جنگلها،جزيره آشوراده .. ازنظر زيست محيطي جزو نقاط مهم محسوب ميشود.لذا دركليه طرحهاي اقتصادي كلان يكي از سازمانهاي مهم و تاثيرگذار سازمان محيط زيست است.
بررسي گزارشهاي استاني نشان ميدهد كه هيچ شواهدي دال بر تهيه پيوست زيست محيطي پايانه غله وجود ندارد وبنظر ميرسد درفرآيند طراحي پروژه پايانه غله از اين موضوع غفلت شده است
ملاحظات امنيتي
يكي از موضوعات مهم درطراحي پروژه هاي حساس و مهم رعايت ملاحظات امنيتي پروژه است. به عنوان مثال كشورتركمنستان در پروژه ريلي مشترك بين سه كشور ملاحظات امنيتي در احداث ايستگاه تعويض بوژي رعايت كرده است. بدين شكل كه نزديكترين ايستگاه ريلي درمرز اينچه برون ايستگاه آق يايلا مي باشد كه حدود 2.5 كيلومتر از مرز اينچه برون فاصله دارد. ايستگاه تعويض بوژي حدود 35 كيلومتر دورتر از ايستگاه اق يايلا و جمعا 37.5 كيلومتر دورتر از ايستگاه اينچه برون است. تركمنستان ميداند كه روابط كشورها تابع مسايل مختلف است لذا رعايت مسايل امنيتي را مي كند.
متاسفانه روند طراحي و اجراي پايانه غله نشان ميدهد كه اين موضوع درطراحي پروژه مورد توجه قرارنگرفته است و عدم رعايت ملاحظات امنيتي پايانه غله دريكي از گزارشهاي مطبوعات استاني مورد توجه قرارگرفته است.(وب سايت گلستان ما.93.8.27). لذا بنظر ميرسد بررسي وضعيت ملاحظات امنيتي پروژه توسط مديران ذيربط كشوري درخصوص پايانه غله ضروري است.
جمع بندي :
بنظر ميرسد درروند طراحي و اجراي پايانه غله استان اصول پذيرفته شده طراحي پروژه هاي كلان ملي شامل مطالعات امكان سنجي طرح،مطالعات مكان يابي ،ملاحظات زيست محيطي و نيز پيوستهاي امنيتي رعايت نشده است که متاسفانه احتمال تکرار ووقوع پتروشیمی 2 را به ذهن ها تبادر می کند.
برای جلوگیری از این رخداد. راهكار پيشنهادي ميتواند شامل موارد زير باشد.
1- انجام مطالعات علمي درخصوص توجيه اقتصادي،فني و مالي پايانه غله ،اصلا لازم هست يانه ؟اگرهست چرا پايانه غله بندرامام خميني تعطيل شده و اگر آري با چه ملاحظاتي.
2- انجام مطالعات مكان يابي پايانه . درصورت توجيه پروژه،مكان مناسب چه فاصله از نقطه صفرمرزي داشته باشد.آيا سايت كنوني با توجه به ملاحظات امنيتي و زيست محيطي مناسب است؟آيا شهرك صنعتي هزارهكتاري ، جنب پتروشيمي ميتواند مكان مناسبي باشد بويژه آنكه داراي ايستگاه راه آهن،زيرساختهاي لازم آب،برق و فاصله مناسب از نقطه صفر مرزي مي باشد.
3- لحاظ ملاحظات امنيتي و زيست محيطي در طراحي و اجراي پروژه
با رعايت موارد فوق مي توان از تكرار تجربه شكست پايانه غله بندر امام خميني، تكرار غم انگيز وضعيت پروژه پتروشيمي و وقوع پتروشيمي 2 جلوگيري كرد./ اولکامیز
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی‌یابند.
نظرات منتشر شده مخاطبین به منزله تایید یا رد آن توسط تورکمن‌نیوز نیست و تنها در جهت رعایت حقوق نظر دهندگان انتشار می‌یابد.