تورکمن نیوز - ناصر توسلی: تورکمنهای تورکمنستان در پی سقوط امپراتوری خود با نام اشکانیان همچنان در تورکمنستان امروزی تحت نام امپراتوری قدرتمند هفتالیتها ( از دسته بوزوق ) حکومت می‌کردند.
قوم تورکمن دائم با ساسانیان نابودگران تمدن در تاریخ تورکمن در حال جنگ و ستیز بودند که سرانجام بوسیله ارتش قدرتمند و متحدی از امپراتوری گوک تورک‌ها (شاخه دیگری از تورکمن‌ها از دسته اوچ اوق ) و ساسانیان نابود شدند و در نهایت تحت تابعیت گوک تورک های غربی در آمدند . فاروق سومر درصفحه ۵ کتاب اوغوزها درباره این تورکمن ها می نویسد:« در قلمرو خاقان نشین گوک تورک غربی اقوامی نیز زندگی می کردند که دارای خط و ادبیات بودند. این اقوام، اجتماعاتی دارای هویت بودند. خاقان ها صاحب معادن استخراج نقره بودند. جاده معروف ابریشم از سرزمین آنها عبور می کرد[…]» این نوشته از متمدن بودن تورکمن ها حکایت می کند. زمانی که هنوز خط اشکانی و ادبیات در بین این تورکمن های با هویت رواج داشت و تحت رهبری خاقان خود زندگی می کردند. نقره هنوز هم فلز اصلی تورکمنهای امروز همانند اجدادشان اشکانیان است.
بهرام پنجم ساسانی (۴۲۱-۴۳۸م) یا بهرام گور در آغاز حکومتش متوجه این اقوام گشت و چندین بار به این مناطق لشکری کشی کرد تا سرزمین آنها را تحت تصرف خود در آورد. دینوری، ابن بلخی، طبری و فخرالدین ابوسلیمان داوود بناکتی ( ملک الشعرای دربار غازان خان ) هر کدام شرحی از لشکرکشی بهرام گور و کشته شدن خاقان تورک ها به دست ساسانیان آورده اند. این جنگ ها و لشکر کشی ها تا عهد فیروز ادامه داشت و در نهایت به پیروزی هپتالها (تورکمن ها) خاتمه یافت. طوری که تمام «[…] اموال، زنان، موبدان و فیروز دخت همگی اسیر شدند./ خبارالطوال،ص۸۸و تاریخ یعقوبی،ج ۱،ص۲۰۱ ».
«بومین خاقان » مؤسس دولت ترک در سال ۵۵۲ میلادی برادرش «ایستمی» را که در معیت وی ده نفر خان تورک به همراه طوایفشان حضور داشتند را به سرزمین های غربی گسیل داشت. مأموریت ایستمی تصرف سرزمینهای متعلق به « جوان جوان ها » در غرب و سپس خاتمه دادن به حاکمیت قدرتمند هفتالیتها بود که مالک اراضی وسیع ممتد از شرق دریاچه ایسیغ گؤل تا داخل خراسان بودند. ( اوغوزها ص ۱۹ ).
انوشیروان ساسانی ( ۵۳۱-۵۷۹م) وی در ابتدای حکومت خود علیه تورکمن ها با ایستمی خاقان امپراطور گوک تورک های غربی پیمان نظامی بست. بلعمی می نویسد وی هیئتی نزد خاقان فرستاده و دختر او را خواستگاری کرد و داماد وی شد و هرمز ساسانی از مادر تورک به دنیا آمد. سپس برای خاتمه دادن به حکومت هفتالیت ها عملیات جنگی علیه آنها انجام دادند. خاقان و انوشیروان سپاه خود را به سوی بلخ فرستادند و سپاه هپتال را محاصره و نابود کرده و اموالشان را غارت کردند. به گفته ابن بلخی قرار شد ماوراءالنهر ( فرغانه ) برای انوشیروان باشد و از جانب ماوراءالنهر هر چه باقی ماند برای خاقان. ( فارس نامه،صص۱۰۹،۱۱۳،۱۱۴و۱۲۶-مروجالذهب، جلد۱، ص۲۶۵-تاریخ حبیب السیر،جلد۱،ص۲۴۳، تاریخ،فرهنگ و هنر ترکمان ص ۱۲۲).
ایستمی مأموریت خود را با موفقیت به انجام رسانید. دولت هفتالیتها را ساقط کرده و اراضی وسیعی را که تا رودخانه جیحون امتداد داشت به تصرف در آورد. ( اوغوزها ص ۱۹ ).
پس از سقوط حاکمیت قدرتمند تورکمن ها، رابطه گوک تورک ها با ساسانیان دوام چندانی نداشت. به گفته دینوری خاقان به شهرهای خراسان و فرغانه ( ماوراءالنهر ) چاچ، سمرقند و […] لشکرکشی کرد و خود را به بخارا رساند. انوشیروان پسر خود هرمز( نوه ایستمی ) را به دفع سپاه تورک و خاقان فرستاد. اما خاقان قبل از اینکه جنگی رخ دهد سرزمینهایی را که به تصرف درآورده بود را رها کرد و به کشور خود باز گشت. (تاریخ،فرهنگ و هنر ترکمان ص ۱۲۳) به احتمال زیاد ایستمی خاقان نمی خواست با نوه دختری خود بجنگد و این حیله و سیاستی بود که ساسانیان به کار گرفتند.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی‌یابند.
نظرات منتشر شده مخاطبین به منزله تایید یا رد آن توسط تورکمن‌نیوز نیست و تنها در جهت رعایت حقوق نظر دهندگان انتشار می‌یابد.