یادداشت-تورکمن‌نیوز- ایران یکی از کشورهایی است که فساد اداری و اقتصادی آن در سطح بسیاری بالایی قرار دارد. کاریابی برای جوانان بیکار و تحصیل کرده دشواراست. برای استخدام در کارهای دولتی پارتی یا حمایت افراد خاص و ذینفوذ لازم است و گرنه کارها به آسانی پیش نمی‌رود. به ندرت یافت می‌شود کسی بتواند بر اساس لیاقت و توانایی و شایستگی صرف، برای خود کار بیابد.
این موضوع عمق دشواری‌ها را نشان می‌دهد که ما در چه وضعیتی به سر می بریم. برای روشن شدن موضوع فساد می شود چند مثال روشن و مشخص را یادآوری کرد. در ایران خدمات مخابراتی و تلفن همراه بسیار گران تمام می شود و این ناشی از این است کل کارهای خدمات تلفن همراه در دست دو شرکت همراه اول و ایرانسل می‌باشد.اخیراً گفته می شود دو شرکت دیگر هم به این مجموعه افزوده شده است.
این شرکت‌ها هم به جای رقابت، انحصاری عمل می‌کنند. در حال حاضر برای یک پیامک ساده و کوتاه 115 ریال از مشترکین کسر می شود. اما در پیام‌های بلندتر نزدیک صد تومان از حساب شما کسرمی شود. گفته می‌شود این خدمات در کشوری مانند پاکستان به علت رقابت شدید شرکتهای بزرگ و کوچک (حدود صد شرکت) بسیاربسیارارزانترازایران است. چند وقت پیش یکی ازدانشجویان این کشور در یکی از شبکه‌های خارجی می‌گفت: من روزانه هزار پیام برای دوستانم می‌فرستم که سر جمع همه ی آنها شش روپیه می‌شود. حالا ما شش روپیه را به هزار تقسیم کنیم به پول ایران چیز بسیار ناچیزی می‌شود.
نمونه ی دیگر را می‌شود از تولید اتومبیل در ایران مثال آورد که در دست دو شرکت ایران خودرو و سایپا قرار دارد که پراید را تا حدود ده برابرقیمت واقعی به مردم می فروشند. گفته می شود پراید ایران در عراق حدود 800 دلار خرید و فروش می شود که به پول ایران چیزی در حدود سه میلیون تومان می شود. این به معنای این نیست که دولت ایران به عراق سوبسید یا یارانه می دهد بلکه این به خاطرآزادی رقابت در میان شرکتهای خارجی در این کشور است که قیمت کالا را بازار تعیین می کند. چند وقت پیش هم برای نصب پلاک در منزل مردم در روستاها از هر خانواده ده هزارتومان ازمردم گرفتند. معلوم می شود این کار بصورت انحصاری و بدون رقابت یا رقابت ساختگی به یک شرکت واگذار شده است. اگر رقابت آزاد بود یک حلب یک وجبی در تولید انبوه ده هزار تومان نمی شد.
چند وقت پیش هم یک فرد یا یک گروه نتیجه تحقیقات خود در مورد تعویض پلاک خودرو را در فضای مجازی منتشر کرده بود.اگر محاسبات این فرد یا افراد درست باشد نتیجه اش بسیارجالب است. در آن تحقیق آمده بود در آمد این شرکت تنها از تعویض پلاک خودرو سالانه 900 میلیارد تومان است. تمام هزینه‌های جاری شرکت را به صورت دقیق محاسبه و از آن کسر کرده بود. حدود 700 میلیارد تومان سود خالص این شرکت بود. اگر اعضای هیئت مدیره این شرکت 5 نفر باشند برای هرنفر سالانه 140 میلیارد تومان سود خالص می ماند. ماهیانه نزدیک 12 میلیارد تومان. بنده از یکی از راننده ها هزینه ی تعویض پلاک خودرو را سئوال کردم اوگفت: تعویض پلاک خودرو نزدیک هشتاد هزار تومان تمام می شود. پلاک را همه می دانیم تنها یک قطعه حلب است، جز رنگ و روغن و حک شماره کار خاص دیگری روی آن صورت نمی گیرد. اگر این کار در بازار آزاد میان شرکت‌ها به رقابت گذاسته شده بود هزینه ی این کارحدود ده برابر سقوط می کرد. یعنی کمتراز ده هزار تومان می‌شد. شما درآمد این‌ها را مقایسه کنید با سایرشرکت‌ها که به صورت آزاد رقابت می‌کنند یا با کارمندان یا کارگرانی که از دولت حقوق می‌گیرند، تفاوت از کجا تا کجاست.
سیستم اقتصادی وقتی انحصاری شد فساد از سر و صورت آن می بارد و هزینه ی چند برابری را برای مردم تحمیل می‌کند. هر چه رقابت آزادترباشد به نفع مردم است. هم ارزان تمام می شود هم کیفیت کالا بالا می رود. این در حالی است کشورهای عراق و پاکستان از لحاط ساختار سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی پیشرفته تر ایران نیستند و در فرهنگ آنها خرافات هم موج می زند. ولی آنها با اصلاح چند ساختار یا فقط آزاد گذاشتن رقابتها توانسته اند به دون هزینه ی زیاد کارخدمات‌دهی موبایل و اتومبیل را برای مردم ارزان نمایند.این موضوع، کار بسیار شاق و سختی نیست ولی احتیاج به تصمیم گیری شجاعانه دارد که رقابتها را آزاد و رانتخواری را از بین ببرند.
نویسنده: امان محمد خوجملی
گروه خبر تورکمن‌نیوز
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابه دارند، انتشار نمی‌یابند.
نظرات منتشر شده مخاطبین به منزله تایید یا رد آن توسط تورکمن‌نیوز نیست و تنها در جهت رعایت حقوق نظر دهندگان انتشار می‌یابد.