غارت آب های زیر زمینی با چاه های غیرمجاز/ گلستان در آستانه خشکی

تورکمن نیوز- اخبار گلستان: حفر چاه‌های غیر مجاز برای کشاورزی محصولات پر آب در حالی به خشکسالی استان دامن زده است که به گفته کارشناسان عمق آب‌های زیر زمینی استان به ۱۵۰ متر افت داشته است.

تورکمن نیوز به گزارش خبرنگار مهر، خشکسالی در سال های اخیر باعث شده که کشاورزان بیش از گذشته به حفر چاه های غیر مجاز ترغیب شوند و در خیلی موارد هم هیچ سیستم نظارتی در این خصوص وجود نداشته است.

چاه های غیر مجاز در استان گلستان حدود ۴۷ درصد از چاه های کل استان را تشکیل می دهد این در حالی است که از سال ۱۳۸۶ در سطح استان برای مصارف کشاورزی مجوز حفر چاه جدید نیز صادر نمی شود.

هر چند به گفته مسئولین چاه های غیر مجاز استان بیشتر دارای عمق و میزان آبدهی کم و اکثرا اراضی تحت پوشش کمتر از۲ تا ۳ هکتار دارند اما دل نگرانی بابت حفر این چاه ها روز به روز بیشتر می شود.

کاهش آب‌های سطحی و عدم توسعه کشاورزی باعث شده استفاده از آب‌های زیرزمینی به صورت بی‌رویه‌ای افزایش پیدا کند و سفره های آب های زیرزمینی پایین تر رود.

آمارهای کشوری نشان می دهد در سال هایی که میزان بارندگی کم بوده است آب مورد نیاز با حداکثر برداشت از منابع زیر زمینی تامین شده است.

در واقع ما بدون تغییر در شیوه آبیاری با الگوی کشت و درست در دوره‌های خشکسالی، بیشترین فشار را به منابع آب زیرزمینی، رودخانه‌ها و تالاب‌ها وارد کرده ایم.

بخش کشاورزی بیش از ۹۰ درصد و براساس برخی آمارها تا ۹۴ درصد آب کشور را مصرف می‌کند و با وجود این سهم بالا، راندمان مصرف آب در این بخش بسیار پایین و کمتر از ۴۰ درصد گزارش می‌شود.

سطح آب های زیر زمینی در استان کاهش یافته است

یک کارشناس ارشد مهندسی منابع آب با بیان اینکه سطح آب های زیر زمینی در استان کاهش یافته، گفت: بهتر است با تغذیه مصنوعی و اقداماتی جهت بالا آمدن سطح آب های زیر زمینی انجام شود.

عبدالرضا یوسفی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: همه ما آب را در سطح می بینیم، این در حالی است که با افت آب زیرزمینی از شرق تا غرب استان مواجه هستیم.

در حال حاضر به طور متوسط نسبت به گذشته ۱۵۰ متر افت آب سطح زیرزمینی داریم، اگر در گذشته برای بهره برداری از آن ۲۰ متر لوله گذاری می شد، اکنون باید حدود ۸۰ متر لوله گذاری شود. وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر به طور متوسط نسبت به گذشته ۱۵۰ متر افت آب سطح زیرزمینی داریم، اگر در گذشته برای بهره برداری از آن ۲۰ متر لوله گذاری می شد، اکنون باید حدود ۸۰ متر لوله گذاری شود.

یوسفی با اشاره به این که اکنون حدود ۴۰ هزار حلقه چاه آب داریم که با توجه به آن روز به روز بر متقاضیان آن افزوده می شود، اظهار کرد: عمق حفاری چاه ها ۳۵۹ متر است که حدود ۲۰۰ متر عمق آب های زیرزمینی پایین رفته است.

یوسفی با بیان اینکه قنات شاهکار صنعت آب است که از ۲ هزار و ۵۰۰ سال قبل به ایرانیان نسبت داده شده، تصریح کرد: در گذشته بیش از ۷۷۰ رشته قنات داشتیم که اکنون این مقدار به کمتر از ۲۰۰ قنات رسیده است.

تخریب جنگل‌ها موجب کاهش سطح آب‌های زیرزمینی می شود

یک کارشناس ارشد جنگلداری گفت: تخریب جنگل‌ها و قطع درختان موجب کاهش جدی سطح آب‌های زیرزمینی شده و اگر این روند ادامه پیدا کند در سال های آینده همین ذخیره های آب های زیر زمینی را هم از دست خواهیم داد.

مریم رضایی در گفتگو با خبرنگار مهر ادامه داد: نگهداری آب یکی از اثرات مهم جنگل ها و مراتع است و اگر جنگل ها و مراتع از پوشش گیاهی خوبی برخوردار باشند آب حاصل از بارندگی در زمین نفوذ کرده و موجب تغذیه آب های زیرزمینی می شود.

وی با اشاره به تاثیر جنگل بر اقلیم منطقه، تامین آب و بحران آب دراستان افزود: بحران آب که علت آن کاهش بارندگی ها و در نتیجه تخریب طبیعت و قطع درختان است باعث شده که استان گلستان شرایط خوبی از لحاظ منابع آبی نداشته باشد.

وی به نقش جنگل ها در تامین آب اشاره و بیان کرد: ریشه درختان جنگلی باعث حفظ منابع آب زیرزمینی و جلوگیری از فرسایش خاک می شود و این نشان از اهمیت بسیار بالای جنگل ها و لزوم حفظ آنها دارد.

رضایی توضیح داد: پوشش گیاهی و خاکبرگها نقش مهمی در جلوگیری از فرسایش خاک بر عهده دارند، گیاهان از برخورد مستقیم قطرات باران با زمین جلوگیری کرده و باران به آرامی به زمین بر خورد می کند و این نقش هم در جذب آب و هم درجلو گیری از فرسایش خاک موثر است.

رضایی ادامه داد: لاشبرگ ها در جنگل همانند اسفنجی نزولات جوی را جذب می کنند به همین دلیل است که محیط جنگل قادر است تا ۴۰ برابر بیشتر از محیط غیر جنگلی آب را جذب کند.

وی ادامه داد: با پایین رفتن سطح آب زمین نشست کرده و زمینی که نشست می‌کند قابلیت این را ندارد که در صورت بارندگی آب را جذب کند.

رضایی افزود: متاسفانه در حال حاضر تعدادی از افراد سودجو با حفر چاه های غیر مجاز بدون اخذ مجوز اقدام به برداشت آب از منابع آب زیرزمینی می کنند و باعث به هم خوردن تعادل ورودی و خروجی منابع آب زیرزمینی می شوند.

حدود ۹۸ درصد ذخیره تجدید پذیر از آب های زیر زمینی گلستان استفاده می شود

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پتانسیل تجدید پذیر سفره های آب زیر زمینی استان گلستان برای سال های با بارندگی نرمال حدود ۱۲۵۰ میلیون متر مکعب است و میزان بهره برداری از آب های زیر زمینی استان حدود ۱۲۲۲ میلیون متر مکعب در سال است.

سید محسن حسینی با بیان اینکه حدود ۹۸ درصد از ذخیره تجدید پذیر از آب های زیر زمینی گلستان استفاده می شود، افزود: این مقدار از طریق چاه های مجاز و غیر مجاز بهره برداری می شود.

در سال هایی که میزان نزولات جوی کمتر از حد نرمال باشد آب های زیر زمینی به تناسب کاهش بارش و کاهش نفوذ آب در آبخوان ها دچار کسری مخزن می شود.

وی افزود: آب های زیر زمینی سطح استان در سال های آبی با میزان بارندگی نرمال و بالاتر از نرمال دچار کسری مخزن نمی شود اما در سال هایی که میزان نزولات جوی کمتر از حد نرمال باشد آب های زیر زمینی به تناسب کاهش بارش و کاهش نفوذ آب در آبخوان ها دچار کسری مخزن می شود.

حسینی ادامه داد: در سطح استان گلستان به تعداد ۳۵ هزار و ۵۴۰ حلقه چاه مجاز و غیر مجاز و قنات فعال وجود دارد که از این تعداد حدود ۱۸ هزار و ۵۴۷ حلقه چاه مجاز عمیق و نیمه عمیق دارای پروانه حفر و بهره برداری برای مصارف شرب، صنعت، خدمات و کشاورزی با مجموع تخلیه به میزان ۱۰۳۳.۳ میلیون متر مکعب در سال است.

۱۶ هزار و ۸۲۱ حلقه چاه غیر مجاز فاقد پروانه بهره برداری در گلستان وجود دارد

وی افزود: تعداد ۱۵۲ رشته قنات فعال با حجم تخلیه ۲۶.۲ میلیون متر مکعب در سال برای مصارف کشاورزی و تعداد ۱۶ هزار و ۸۲۱ حلقه چاه غیر مجاز فاقد پروانه بهره برداری با حجم برداشت حدود ۱۶۳.۴میلیون متر مکعب در سال وجود دارد.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان گفت: چاه های غیر مجاز استان بیشتر دارای عمق و میزان آبدهی کم و اکثرا دارای اراضی تحت پوشش کمتر از ۲تا ۳ هکتار هستند.

حسینی گفت: حدود ۱۳ درصد از حجم بهره برداری از سفره های آب زیر زمینی از طریق چاه های غیر مجاز انجام می شود.

وی ادامه داد: با توجه به عدم وجود پتاسیل قابل توسعه بهره برداری از آب های زیر زمینی از سال ۱۳۸۶ در سطح استان برای مصارف کشاورزی مجوز حفرچاه جدید صادر نمی شود و تنها برای چاه های کشاورزی مجاز که دچار نقص فنی و کاهش آبدهی می شوند مجوز جابجایی صادر می شود.

حسینی توضیح داد: برای تامین آب مصارف شرب شهری و روستایی در قالب سقف تخصیص آب زیر زمینی ابلاغی توسط وزارت نیرو مجوز صادر می شود.

مجوز حفر چاه برای تامین آب واحدهای صنعتی صادر می شود

وی ادامه داد: برای تامین آب واحدهای صنعتی کم آب طلب نیز با توجه به محل وقوع آن ها و با رعایت سقف تخصیص آب زیر زمینی ابلاغی در برنامه های پنج ساله توسعه مجوز حفر چاه صادر می شود.

 وی تأکید کرد: برای حفر یک چاه به صورت مجاز حتما باید متقاضی نسبت به اخذ پروانه حفر چاه از شرکت آب منطقه ای اقدام کند.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان گفت: بهره برداری از چاه ها با اخذ پروانه بهره برداری از این شرکت و با رعایت مفاد مندرج در آن ها باید انجام شود.

وی اظهار کرد: برای جلوگیری از حفر چاه های غیر مجاز از سال ۱۳۸۵ در قالب پروژه های تعادل بخشی آب های زیر زمینی در سطح استان گلستان گروه های گشت و بازرسی راه اندازی شده است.

حسینی تأکیدکرد: امسال تعداد۲۶ گروه گشت و بازرسی با امکانات و تجهیزات کامل فعال هستند و در صورت مشاهده حفر چاه غیر مجاز و یا ارائه گزارش مردمی سریعا با متخلفین برابر قوانین و مقررات برخورد قانونی می شود.

در حال حاضر در مقطعی از زمان و در مرحله ای از توسعه پایدار قرار داریم که تحت هر شرایطی پرداختن به موضوع کم آبی را باید جدی گرفت و فنون و مهارت های ویژه شیوه های آبیاری، نوع کشت نباتات و گیاهان و سایر راهکار ها را باید اجرایی کرد. در این میان توجه ویژه و نظارت بیشتر به حفر چاه های غیر مجاز و استفاده بیشتر از چاه های مجاز می تواند به مدیریت بیشتر این منابع آبی کمک کند.

نوشتن دیدگاه